Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Anlaşmalı boşanma, eşlerin karşılıklı mutabakatla evlilik birliğini sona erdirdikleri, süresi ve şekil şartları bakımından çekişmeli boşanmaya göre daha hızlı ve masrafsız bir yoldur. Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi uyarınca, en az bir yıl süren evliliklerde tarafların boşanma ve ferilerine ilişkin tüm hususlarda mutabakata varmaları hâlinde, hâkim huzurunda yapılacak sözlü beyanlarla evlilik sona erdirilebilir. Ancak bu sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için hazırlanacak anlaşmalı boşanma protokolü, hem şekil hem içerik bakımından eksiksiz ve hukuka uygun olmalıdır.

Bu makalede, anlaşmalı boşanma protokolünün nasıl hazırlanması gerektiği, protokolde yer alması gereken zorunlu unsurlar, uygulamada sık yapılan hatalar ve örnek protokol metni üzerinden değerlendirme yapılacaktır.

1. Anlaşmalı Boşanmanın Şartları

Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
Taraflar birlikte başvurmalı veya bir eşin açtığı davayı diğeri kabul etmelidir.
Taraflar, boşanmanın tüm ferilerine ilişkin yazılı bir protokol hazırlamalıdır.
Taraflar, hâkim huzurunda iradelerini bizzat ve özgürce açıklamalıdır.

Bu şartların yerine getirilmemesi hâlinde dava çekişmeli boşanma olarak değerlendirilecektir.

2. Protokolde Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların boşanmanın feri sonuçlarına dair anlaşmalarını yazılı olarak ortaya koyduğu belgedir. Protokolde mutlaka aşağıdaki başlıklara yer verilmelidir:

Boşanma konusunda mutabakat beyanı
Çocukların velayeti (varsa)
İştirak nafakası (çocuk için)
Yoksulluk nafakası (eş için, talep edilip edilmediği belirtilmeli)
Maddi ve manevi tazminat talepleri
Mal rejiminin tasfiyesi ve eşya paylaşımı
Ev, araç gibi taşınmazların durumu
Soyadı kullanımı (kadının evlilik soyadını kullanmak isteyip istemediği)

Bu unsurların açık ve net şekilde belirtilmesi, protokolün hâkim tarafından kabul edilebilirliğini artıracaktır.

3. Uygulamada Sık Yapılan Hatalar

Anlaşmalı boşanma protokolleri hazırlanırken yapılan en yaygın hatalar şunlardır:

Belirsiz ifadeler kullanılması: “Taraflar mal paylaşımı konusunda anlaştılar” gibi muğlak ifadeler hukuken geçerli değildir.
Çocuklara ilişkin düzenlemenin eksik yapılması: Sadece velayet belirlemek yeterli değildir; kişisel ilişki düzenlemesi ve iştirak nafakası da detaylandırılmalıdır.
Yoksulluk nafakası talebinin açıkça belirtilmemesi
Tarafların iradelerinin baskı altında alınması veya iradeyi yansıtmaması
Tüm kalemlerin tek tek sayılmaması: Örneğin ev eşyalarının veya banka hesaplarının paylaşımı açık şekilde düzenlenmemişse ileride yeniden dava açılabilir.

Bu hatalar, hâkimin protokolü reddetmesine veya dava sürecinin çekişmeli hâle dönüşmesine sebep olabilir.

4. Örnek Anlaşmalı Boşanma Protokolü

ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ

Taraflar:
Adı Soyadı (Eş 1): ……… T.C. No: ………
Adı Soyadı (Eş 2): ……… T.C. No: ………

Taraflar, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi uyarınca evlilik birliğini karşılıklı ve serbest iradeleri ile sona erdirmek konusunda mutabakata varmışlardır.

1. Velayet: Tarafların müşterek çocuğu ………’nın velayeti anne/baba ………’ya bırakılmıştır. Diğer eşin çocukla kişisel ilişki kurma takvimi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: …

2. Nafaka: Eş ………, çocuk için aylık ……… TL iştirak nafakası ödemeyi kabul eder. Yoksulluk nafakası talep edilmemektedir/aylık ……… TL olarak ödenecektir.

3. Mal Paylaşımı: Taraflar mal rejiminin tasfiyesi konusunda anlaşmış olup, taşınmaz ve taşınır mallar aşağıdaki şekilde paylaşılmıştır: …

4. Tazminat: Taraflar birbirlerinden maddi/manevi tazminat talep etmeyeceklerini kabul ederler.

5. Soyadı: Kadın eş, boşanma sonrası evlilik soyadını kullanmayacaktır/kullanacaktır.

İşbu protokol taraflarca okunmuş, anlaşılarak imza altına alınmıştır.
Tarih: ………

İmzalar:
(Eş 1) ………………… (Eş 2) …………………

Sonuç

Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanma sürecinin temel yapı taşıdır. Eksik ya da hatalı düzenlenmiş bir protokol, sürecin uzamasına, çekişmeli hâle dönüşmesine ve telafisi güç zararların doğmasına yol açabilir. Bu nedenle, protokolün hazırlanmasında açık, anlaşılır ve ayrıntılı bir dil kullanılmalı; tüm hususlar üzerinde mutabakat sağlanmalıdır. Hâkim protokolü kabul etmeden önce tarafları dinleyecek ve iradelerinin serbestliğini değerlendirecektir. Tüm bu aşamalarda bir aile hukuku avukatının desteği, tarafların hak kaybına uğramasını engelleyecektir.

Diğer Yazılarımız:

Aile Mahkemelerinde Dava Açmadan Önce Arabuluculuk Uygulanır mı?

Boşanma Davasında Tanıkların Rolü ve Beyanlarının Hukuki Niteliği

Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukukundaki Yansımaları

Boşanmada Ortak Varlıkların Gizlenmesi ve Hukuki Yaptırımlar

Aile İçi Şiddet ve 6284 Sayılı Kanun Kapsamında Koruma Tedbirleri

Yurtdışında Verilen Boşanma Kararlarının Tanınması ve Tenfizi

Çocukla Kişisel İlişki Kurulması ve Görüş Günleri

Boşanmada Soyadı Kullanımı: Kadının Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanması

Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri: Ölçütler ve Uygulama

Nafaka Türleri: Tedbir, Yoksulluk ve İştirak Nafakası Arasındaki Farklar

Zina ve Hayata Kast Sebebiyle Boşanma: Hukuki Şartlar ve İspat Yükü