Boşanmada Ortak Varlıkların Gizlenmesi ve Hukuki Yaptırımlar

Boşanma süreci, yalnızca duygusal ve sosyal bir ayrışmayı değil; aynı zamanda eşler arasında ekonomik ve malvarlığına ilişkin bir çözümlemeyi de beraberinde getirir. Özellikle edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulandığı evliliklerde, taraflar boşanma davası açıldığında ya da açılma ihtimali gündeme geldiğinde mal kaçırma veya varlık gizleme gibi hukuka aykırı davranışlara başvurabilmektedir. Bu tür eylemler, hem Türk Medeni Kanunu hem de borçlar ve icra-iflas hukuku açısından çeşitli yaptırımlara tabiidir.

1. Mal Rejimi Kapsamında Ortak Varlıklar

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir. Evlilik süresince eşler tarafından edinilen malvarlıkları kural olarak ortak kabul edilir. Bu rejim kapsamında;

Çalışma karşılığı elde edilen kazançlar,
Sosyal güvenlik ödemeleri,
Kâr payları ve benzeri gelirler,
Malvarlığına yapılan katkılar

edinilmiş mal sayılır ve boşanma halinde tasfiyeye konu edilir. Buna karşılık, evlilik öncesinde edinilen mallar, kişisel mallar olarak tasfiye dışında kalır.

2. Mal Kaçırma (Varlık Gizleme) Nedir?

Boşanma sürecinde taraflardan birinin, tasfiye edilecek malvarlığını üçüncü kişilere devretmesi, düşük bedelle satış göstermesi, sahte borç ilişkileri oluşturması veya malvarlığını gizlemesi, uygulamada mal kaçırma ya da tasfiye dışı bırakma olarak adlandırılır. Bu tür eylemler çoğunlukla kötü niyetle gerçekleştirilir ve karşı tarafın mal rejimi alacağından mahrum kalmasına yol açar.

3. Önleyici Hukuki Tedbir Talepleri

Mal kaçırma ihtimaline karşı Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu, eşlere önleyici hukuki yollar sunmaktadır. Bunlar arasında en çok başvurulanlar:

İhtiyati tedbir kararı alınması: HMK m.389 vd. hükümlerine göre, eşlerden biri, diğer eşin malvarlığını elden çıkarmasını önlemek amacıyla ihtiyati tedbir talep edebilir. Bu yolla, taşınmaz üzerine şerh konulması, banka hesaplarının dondurulması veya taşıtların satışının engellenmesi sağlanabilir.
Ayni hakların tespiti ve tescil talepleri: Mal rejiminin tasfiyesi sırasında, eşin katkısı bulunduğu halde üzerine kayıtlı olmayan mallar için katkı payı alacağı veya değer artış payı alacağı davası açılabilir.
Tapu iptal ve tescil davası: Mal rejimi tasfiyesinden mal kaçırmak amacıyla yapılan muvazaalı satışlara karşı, TMK m.1027 uyarınca gerçek hak sahibinin adının tapuya tescili talep edilebilir.

4. Mal Kaçırmanın Hukuki Sonuçları ve Yaptırımlar

Mal kaçırma fiilleri yalnızca medeni hukuk değil, aynı zamanda ceza hukuku bakımından da yaptırım doğurabilir. Örneğin:

Hileli devirler ve muvazaalı işlemler, hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilir.
Alacaklıdan mal kaçırma amacıyla yapılan işlemler, İcra ve İflas Kanunu m.277 vd. uyarınca iptal davasına konu olabilir.
Gerçeğe aykırı beyanlar, sahte belge düzenlenmesi gibi eylemler, ilgili ceza hükümleri uyarınca resmî belgede sahtecilik veya dolandırıcılık kapsamında değerlendirilebilir.

Yargıtay kararları da bu konuda oldukça açıktır. Özellikle mal rejimi sona ermeden kısa süre önce yapılan şüpheli satışlar veya devralan kişilerin eşin yakın çevresinden olması, mal kaçırma kastının varlığına karine teşkil etmektedir.

5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

Mal kaçırma iddialarıyla mücadele edebilmek için;

Eşin adına kayıtlı taşınır ve taşınmaz malların tespiti,
Banka hesap hareketlerinin incelenmesi,
Araç kayıtları ve tapu sorguları gibi belgelerin delil olarak sunulması gereklidir.

Bunlara ek olarak, tasfiyeye konu olan malların zamanlaması, devrin yapıldığı kişinin kimliği ve bedel tespiti de detaylı şekilde incelenmelidir.

Sonuç

Boşanma sürecinde ortak varlıkların gizlenmesi veya mal kaçırılması, taraflar arasında eşit ve adil bir paylaşımı engelleyen ciddi bir hukuk ihlalidir. Hukuk sistemi, bu tür eylemlere karşı gerek ihtiyati tedbirlerle gerekse tasfiye sonrası tazminat ve iptal davalarıyla mağdur eşin hakkını korumaktadır. Sürecin profesyonel bir hukuk desteğiyle yönetilmesi, hak kayıplarının önlenmesi açısından hayati önem taşır.

Diğer Yazılarımız:

Aile Mahkemelerinde Dava Açmadan Önce Arabuluculuk Uygulanır mı?

Boşanma Davasında Tanıkların Rolü ve Beyanlarının Hukuki Niteliği

Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukukundaki Yansımaları

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Yurtdışında Verilen Boşanma Kararlarının Tanınması ve Tenfizi

Çocukla Kişisel İlişki Kurulması ve Görüş Günleri

Babalık Davası ve Soybağının Reddi: DNA Testi ve Hukuki Süreç

Nişanlanmanın Bozulması Halinde Maddi ve Manevi Tazminat

Evlat Edinme ve Hukuki Sonuçları: Velayet, Soybağı ve Miras Hakkı

Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri: Ölçütler ve Uygulama

Zina ve Hayata Kast Sebebiyle Boşanma: Hukuki Şartlar ve İspat Yükü